1940-ലെ മേയ് മാസത്തിന്റെ അവസാനവാരം. ലോകം രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധത്തിന്റെ മൂർദ്ധന്യത്തിൽ നിൽക്കുകയാണ്. ഫ്രാൻസിലെ വടക്കൻ തീരത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു ചെറിയ തുറമുഖ നഗരം – ഡൻകിർക്ക്. ആ സമയത്ത്, ഇവിടെ നിന്നുള്ള ഓരോ മനുഷ്യനും ഒരു പ്രതിസന്ധിയുടെ മുൾമുനയിൽ ആയിരുന്നു. എവിടെനിന്നോ വരുന്ന യുദ്ധവിമാനങ്ങൾ സദാ ആകാശത്ത് പ്രകമ്പനങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിപ്പിക്കുമ്പോൾ, അവിടെ കുടുങ്ങിയിരുന്ന 300,000-ത്തിലധികം സൈനികർക്ക് സ്വന്തം ജീവൻ സംരക്ഷിക്കാനാകുമോ എന്നൊരു ചോദ്യം മാത്രമേ ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളു.
ഡൻകിർക്ക് എവിടെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു?
ഡൻകിർക്ക് ഫ്രാൻസിന്റെ വടക്ക് തീരത്ത്, ലാമാൻഷ് കടലിടുക്കിന്റെ (English Channel) തീരത്താണ്. അതിന്റെ പ്രാധാന്യം യുദ്ധകാലത്തോടെ മാത്രം ചുരുങ്ങുന്നില്ല, ഡൻകിർക്കിന്റെ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ സവിശേഷതകൾ അതിനെ വലിയ സൈനിക പ്രാധാന്യമുള്ള സ്ഥലമായി മാറ്റുന്നു. ജർമ്മൻ സൈന്യം അവരുടെ ‘ബ്ലിറ്റ്സ്ക്രീഗ്’ തന്ത്രം ഉപയോഗിച്ച് ഫ്രാൻസിന്റെ ഭാഗങ്ങൾ കീഴ്പെടുത്തി മുന്നേറിയപ്പോൾ, ബ്രിട്ടിഷ് എക്സ്പെഡിഷണറി ഫോഴ്‌സും (BEF) മറ്റ് സഖ്യസേനകളും പിന്മാറി ഡൻകിർക്കിൽ കുടുങ്ങി. ഇനി ഇവരെ സുരക്ഷിതമായി അവിടുനിന്നും എങ്ങനെ രക്ഷിക്കാമെന്ന ചോദ്യത്തിന് വ്യക്തമായ ഒരു ഉത്തരം ആർക്കും അറിയുമായിരുന്നില്ല.
‘ഓപ്പറേഷൻ ഡൈനമോ’ – രക്ഷയുടെ മാർഗ്ഗം
‘ഓപ്പറേഷൻ ഡൈനമോ’ എന്നത് ബ്രിട്ടീഷ് സർക്കാർ 1940-ൽ ആരംഭിച്ച ഒരു മഹാ രക്ഷാപ്രവർത്തനമായിരുന്നു. തകർന്നു പോവുന്ന സാഹചര്യത്തിൽ സൈന്യത്തെ പൂർണ്ണമായും സുരക്ഷിതമായി മാറ്റാനുള്ള ഈ ശ്രമം, മനസ്സാക്ഷിയെ തളർത്തുന്ന യുദ്ധത്തിന്റെ ദുരന്തത്തിലൂടെ കടന്നു പോയ ബ്രിട്ടീഷ് ജനതയ്ക്ക് പ്രതീക്ഷയും ആത്മവിശ്വാസവും നൽകിയ ഒരു നടപടിയായിരുന്നു.
1940 മേയ് 26 മുതൽ ജൂൺ 4 വരെ നീണ്ടുനിന്ന ഓപ്പറേഷൻ ഡൈനമോ, കടൽത്തീരത്ത് കുടുങ്ങിയ ആയിരക്കണക്കിന് സൈനികരെ കടലിലൂടെ സുരക്ഷിതമായ സ്ഥലങ്ങളിലേക്ക് മാറ്റാനുള്ള മഹത്തായ ഒരു ശ്രമമായിരുന്നു. ഈ ദുഷ്കരമായ രക്ഷാപ്രവർത്തനത്തിൽ ചെറു ബോട്ടുകൾ, മത്സ്യബന്ധന ബോട്ടുകൾ, വിനോദയാത്രാ ബോട്ടുകൾ തുടങ്ങി നിരവധി ചെറിയ കപ്പലുകൾ പങ്കാളികളായി. എല്ലാ വിധത്തിലുള്ള വാഹനങ്ങളും ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിച്ചപ്പോൾ, ബുദ്ധിമുട്ടിയാണെങ്കിലും സൈന്യത്തെ സുരക്ഷിതമാക്കാൻ സാധിച്ചു.
ചെറു ബോട്ടുകളുടെ മഹത്വം
പ്രതീക്ഷയുടെ അവസാന തുണയായി ചെറു ബോട്ടുകൾ മാറി. മത്സ്യബന്ധന ബോട്ടുകൾ, വിനോദ ബോട്ടുകൾ തുടങ്ങിയവയുടെ സഹായത്തോടെ വലിയ സൈന്യത്തെ സുരക്ഷിതമായി മാറ്റിയെടുക്കാൻ സാധിച്ചത് യുദ്ധത്തിലെ അത്യപൂർവമായ വിജയങ്ങളിലൊന്നായി മാറി. ഈ ചെറു ബോട്ടുകൾ സദാ മുന്നിൽ നിന്ന് വലിയ യുദ്ധ കപ്പലുകൾക്ക് വഴി തെളിക്കുകയും, സൈന്യത്തെ സുരക്ഷിതമായി മാറ്റിയെടുക്കാൻ പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്തു. സാധാരണ മനുഷ്യരുടെ ആത്മാർത്ഥസഹായം മഹാ രക്ഷാപ്രവർത്തനത്തെ വിജയത്തിലേക്കെത്തിച്ചു; ഇത് അവർ കാണിച്ച പ്രതിജ്ഞാബദ്ധതയുടെ ഉദാഹരണമായാണ് വാഴ്ത്തപ്പെട്ടത്.
ഒരു നഗരത്തിന്റെ കഥ
ഫ്രാൻസിലെ വടക്ക് തീരത്ത് അനാഥമായ, തകർന്നുനിൽക്കുന്ന ഒരു തുറമുഖം, അതാണ് ഡൻകിർക്ക്. പക്ഷേ, അവിടെ തറച്ചുനിൽക്കുന്ന ഓരോ സൈനികനും ഓടിച്ചുചെന്ന് എത്രയോ കൊട്ടാരങ്ങൾക്ക് സമമായ ജീവിതത്തിന് വേണ്ടി പോരാടുകയായിരുന്നു. ജർമ്മൻ സൈന്യത്തിന്റെ തീവ്രമായ ആക്രമണങ്ങൾക്കിടയിൽ, അവരെ എങ്ങനെ രക്ഷിക്കാം എന്നത് ഒരു ചോദ്യമായിരുന്നു. ആ ചോദ്യത്തിന് ഉത്തരം ‘ലിറ്റിൽ ഷിപ്പുകൾ’ ആയിരുന്നു. ഒരു വലിയ സൈനിക കുതിപ്പിനെ ചെറുത്തുപിടിക്കുന്ന യുദ്ധത്തിന്റെ പ്രതിരോധ ശക്തിയായിരുന്നു ഇത്.
ഡൻകിർക്ക് എവാക്വേഷൻ: വിജയത്തിന്റെ അരികിൽ
300,000-ലധികം സൈനികരെ എത്രയോ പ്രതിസന്ധികളിലൂടെ രക്ഷിച്ചെടുത്ത ഈ രക്ഷാപ്രവർത്തനം വമ്പൻ വിജയമായിരുന്നു. ‘ഡൻകിർക്ക് സ്പിരിറ്റ്’ എന്ന വിശ്വാസത്തിന്റെ ചൈതന്യം ജനങ്ങളിൽ ഉയർത്താൻ ഈ രക്ഷാപ്രവർത്തനത്തിന് സാധിച്ചു. ഒരിക്കൽ തോൽവിയെ അനുഭവിച്ച സാഹചര്യത്തിൽ, അവർക്ക് വീണ്ടും യുദ്ധം തുടരുവാനും വിജയവഴി കണ്ടെത്തുവാനും ഇത് പ്രചോദനമായി.
‘ഡൻകിർക്ക് സ്പിരിറ്റ്’ – ഒരവലംബം
ഡൻകിർക്ക് എന്നത് തോൽവിയുടെ കഥയായി തുടങ്ങിയെങ്കിലും, ഒടുവിൽ വിജയത്തിന്റെ പ്രതീകമായി മാറി. ഈ ‘ഡൻകിർക്ക് സ്പിരിറ്റ്’ എന്ന പ്രചാരണം ബ്രിട്ടീഷ് ജനതയ്ക്കും അവരുടെ സഖ്യകക്ഷികൾക്കുമുള്ള പ്രത്യാശയുടെ പ്രതീകമായി മാറി. പ്രചാരണത്തിന്റെ അകമ്പടിയായ യുദ്ധകാല ഗാനം, പ്രചാരണ ചിത്രങ്ങൾ, എല്ലാം ചേർന്നുണ്ടാക്കിയ അതിജീവനത്തിന്റെ ഒരു പ്രത്യാശയായിരുന്നു ‘ഡൻകിർക്ക് സ്പിരിറ്റ്’.
‘ഡൻകിർക്ക്’ സിനിമ – ചരിത്രം ജീവിച്ചിരിക്കുന്നു
‘ഡൻകിർക്ക്’ എന്ന സിനിമ, 2017-ൽ ക്രിസ്റ്റഫർ നോളൻ സംവിധാനം ചെയ്ത ചിത്രം, ഒരു പുതിയ തലമുറയ്ക്കായി ഈ മഹാ രക്ഷാപ്രവർത്തനത്തിന്റെ കഥ ആവർത്തിച്ചു പറഞ്ഞു. ചിത്രത്തിന്റെ നിമിഷങ്ങൾ ഓരോരുത്തരുടെയും മനസ്സിൽ ആ അസാധാരണ കാലഘട്ടം ജീവിപ്പിച്ചു. വിമാനം, ബോട്ടുകൾ, ആകപ്പാടെ തകർന്നുചിതറുന്ന യുദ്ധഭൂമി – എല്ലാ സവിശേഷതകളും വീണ്ടും ആവർത്തിച്ചുകൊണ്ട്, ‘ഡൻകിർക്ക്’ സിനിമ പ്രേക്ഷകരെ ആ ഉത്കണ്ഠയുടെ നിമിഷങ്ങളിലേക്ക് കൂട്ടിക്കൊണ്ടുപോയി.
നാം എന്താണ് ഡൻകിർക്കിൽ നിന്ന് പഠിക്കുന്നത്?
- പ്രതീക്ഷ: ഒരുപാട് കഷ്ടപ്പാടുകൾക്കിടയിലും പ്രതീക്ഷയും യുക്തിയും നമ്മെ ഉയർത്തിപ്പിടിക്കുന്നു. ഡൻകിർക്ക് പ്രതീക്ഷയുടെ ഏറ്റവും വലിയ ഉദാഹരണമാണ്.
- സഹകരണം: ചെറിയ ബോട്ടുകളിലൂടെയുള്ള രക്ഷാപ്രവർത്തനം നമ്മെ വ്യക്തിപരമായ നിസ്വാർത്ഥതയുടെ പ്രാധാന്യം ഓർമ്മപ്പെടുത്തുന്നു. യുദ്ധകാലത്ത് ജനങ്ങളും സൈന്യവും ഒരുമിച്ചുണ്ടാക്കിയ വലിയ മാറ്റത്തിന് ഇത് ഉദാഹരണമാണ്.
- സഹനശേഷി: പരാജയവും പ്രതിസന്ധിയും എത്ര വെല്ലുവിളിയാണെങ്കിലും, അതിനൊടുവിൽ നമുക്ക് അതിനെ മറികടക്കാം എന്ന് ഡൻകിർക്ക് നമ്മെ പഠിപ്പിക്കുന്നു.
ഡൻകിർക്ക് – ഒരു ആത്മവിശ്വാസത്തിന്റെ പാഠം
1940-ൽ നടന്ന ഡൻകിർക്ക് രക്ഷാപ്രവർത്തനം ഒരു മഹാ ചരിത്രസംഗമം മാത്രമല്ല, അത് നമ്മുടെ മനസ്സിൽ ഉറച്ചു പിടിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു ആത്മവിശ്വാസത്തിന്റെ പ്രതീകമാണ്. സൈന്യങ്ങളും സാധാരണക്കാർക്കുമിടയിൽ നിസ്വാർത്ഥമായി നടന്ന സഹകരണത്തിലൂടെയും, ഉയർന്ന പ്രതിസന്ധികളിലും മുറുകെ പിടിച്ച ആത്മവിശ്വാസത്തിലൂടെയും, ആ സംഭവം ഇന്നും നമ്മെ പ്രചോദിപ്പിക്കുന്നു.
അങ്ങനെ, ഡൻകിർക്ക് എന്നത് പരാജയത്തിന്റെ കഥകളല്ല, അത് പ്രതീക്ഷയുടെയും ആത്മവിശ്വാസത്തിന്റെയും മഹത്വത്തിന്റെ കഥയാണ്. ചരിത്രം നമ്മെ പഠിപ്പിക്കുന്നത് പരാജയങ്ങൾക്ക് ശേഷമുള്ള ഉയർച്ചകളാണ്, എന്നും അതിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം തേടുന്നവർക്കായാണ് ഡൻകിർക്ക് നിലകൊള്ളുന്നത്.
